9 listopada – Dzień ukraińskiego pisma i języka

Język ukraiński jako kod narodu. Dziś Ukraińcy nadal walczą o swoją niepodległość i prawo do posługiwania się ojczystym językiem

9 listopada Ukraińcy na całym świecie obchodzą niezwykle ważne święto – Dzień Ukraińskiego Pisma i Języka.

W 1997 roku prezydent Ukrainy Leonid Kuczma wydał dekret nr 1241/97 „O dniu ukraińskiego pisma i języka”. Dekret został wydany w celu wsparcia inicjatywy organizacji publicznych i z uwzględnieniem ważnej roli języka ukraińskiego w konsolidacji społeczeństwa ukraińskiego.

Data ta jest bezpośrednio związana z ważnym świętem prawosławnym – dniem upamiętnienia Nestora Kronikarza. Był przecież wyznawcą twórców słowiańskiego pisma Cyryla i Metodego.

Badacze uważają, że pisany język ukraiński zaczyna się od jego dzieła „Opowieści z minionych lat”. Jest to nieoceniony skarb naszej kultury.

Pierwszym znaczącym zabytkiem literatury ukraińskiej, który został utrwalony w mówionym języku ukraińskim, był poemat „Eneida”, napisany przez Iwana Kotlyarewskiego.

Dlatego uważa się go za twórcę nowego ukraińskiego języka literackiego.

Poeta Taras Szewczenko ostatecznie utrwalił mówiony język ukraiński w utworach literackich.

Ciekawostki dotyczące języka ukraińskiego

• Dziś język ukraiński ma ponad 256 tysięcy słów, według słownika Narodowej Akademii Nauk Ukrainy.
• Język ukraiński jest jednym z najpiękniejszych języków i jest uznawany za drugi po włoskim najbardziej melodyjny język na świecie.
• Pod względem wymowy język ukraiński jest najbliższy czeskiemu i słowackiemu, ma najwięcej wspólnego słownictwa z białoruskim, polskim i serbskim. Język ukraiński ma tylko 62% wspólnych słów z rosyjskim. Również języki rosyjski i ukraiński mają wiele różnic fonetycznych.
• Pierwsze słowa w języku ukraińskim „miód” i „potrawa” zostały zapisane na liście w 448 roku naszej ery przez bizantyjskiego historyka Priscusa z Paniówek.
• „Atrakcją” języka ukraińskiego jest to, że jest on bogaty w formy zdrobniałe. Nawet słowo „wrogowie” ma formę zdrobniałą, która jest użyta w hymnie Ukrainy. Pamiętaj: „…nasi wrogowie zginą jak rosa na słońcu”.
• Pierwszy ukraiński „Elementarz” został wydany w 1574 roku we Lwowie przez pierwszego drukarza Iwana Fedorowa. Do dziś zachował się tylko jeden egzemplarz książki, który został znaleziony w 1927 roku w Rzymie. Obecnie stary druk przechowywany jest w bibliotece Uniwersytetu Harvarda.
• Najdłuższe słowo w języku ukraińskim składa się z 30 liter – „dichlorodifenylotrichlorometan” (jest to środek chemiczny do zwalczania szkodników).
• Litera „п” jest najczęściej używaną literą w alfabecie ukraińskim; bardzo duża liczba słów w języku ukraińskim zaczyna się od tej litery.
• W języku ukraińskim zwierzęta dziecięce pisze się w rodzaju nijakim, na przykład: prosiaczek, kotek, szczeniaczek itp.
• W języku ukraińskim nie występuje ordynarna forma przeklinania. Wielu Ukraińców zapożycza nowoczesne przekleństwa z języka rosyjskiego.

Radiowe dyktando jedności narodowej

Z roku na rok, od 2000 roku, istnieje tradycja przeprowadzania „Dyktanda Jedności Narodowej” na antenie „Ukraińskiego Radia”.

Mimo wojny, tegoroczne dyktando również się odbędzie.

Udział może wziąć absolutnie każdy, nawet jeśli dana osoba przebywa obecnie za granicą.

Dyktando nie ma na celu sprawdzenia umiejętności czytania i pisania u konkretnej osoby, jest pomyślane jako rodzaj flash moba. Rodzaj akcji jednoczenia się wokół języka ojczystego.

Tradycyjnie dyktando pisane jest ręcznie. Następnie uczestnicy przesyłają swoje teksty w wersji zeskanowanej lub sfotografowanej na adres mailowy redakcji „Ukraińskiego Radia” w celu weryfikacji. Prace przyjmowane są w ciągu 2 dni.

Właściciele bezbłędnych dyktand otrzymają nagrody motywacyjne.

Dla tych, którzy wolą tradycyjną korespondencję, zostanie ogłoszony konkurs na najlepsze prace z dyktanda.

W grudniu ukraińskie radio będzie transmitować na żywo analizę najczęstszych błędów. A nazwiska zwycięzców zostaną ogłoszone.

Współczesny stosunek do języka

Teraz, bardziej niż kiedykolwiek w czasie wojny, każdy z nas w nowy sposób odczuł znaczenie języka ukraińskiego, bo język to „generator i najwyższa forma patriotyzmu, dar Boży i klucz do badania kultury, historii, tradycji, twórca kultury”. Reprezentuje ludzi na świecie, jest aureolą narodu i granicy etnicznej. „Naród musi bronić swojego języka bardziej niż swojego terytorium” – powiedziała Łesia Ukrainka.

Od początku inwazji rosyjskiej zmieniły się trendy językowe. Coraz więcej Ukraińców wybiera do komunikacji swój ojczysty język. Młodzi ludzie coraz częściej popularyzują język ukraiński w sieciach społecznościowych i zachęcają do jego używania w mowie. A dziś językiem ukraińskim posługuje się ponad połowa ludności.

Dzięki aplikacji mobilnej GRADUS przeprowadzono badanie z udziałem 1000 respondentów w wieku 18-60 lat na terenie całej Ukrainy, z wyłączeniem terytoriów okupowanych i obszarów aktywnych działań wojennych.

57% Ukraińców odmówiło używania języka okupantów i całkowicie przeszło na język ukraiński od 24 lutego.

Na język ukraiński przeszło 17% mieszkańców miast poniżej 50 tys. mieszkańców, a tylko 11% mieszkańców miast liczących 50 tys. i więcej mieszkańców.

Większość Ukraińców wybiera drogę wolności, a to oznacza nie porozumiewać się i nie popierać języka okupanta.

Wielu Ukraińcom od dziecka narzucano język rosyjski, który zawsze był na równi z ukraińskim. Nauczanie geografii w języku rosyjskim w ukraińskiej szkole lub studiowanie wyższej matematyki w języku rosyjskim na państwowej uczelni.

Dlatego teraz ważne jest świadome przejście do identyfikacji z określoną kulturą.

Przydatne linki, które mogą pomóc w przejściu na język ukraiński

1. „Ukraiński symulator pisowni”. Łączy zadania teoretyczne i praktyczne, które pomagają opanować gramatykę języka ukraińskiego i doskonalić umiejętności ortograficzne.
2. „Горох„. Biblioteka online, która zawiera najbardziej przydatne słowniki języka ukraińskiego.
3. Враження UA to społeczność na Facebooku, gdzie jest ukraińska literatura, filmy i seriale.
4. YouTube- ekspresowe lekcje Aleksandra Avramenko, projekt ” Лайфхак українською „.
5. Kurs internetowy „Єдині„. Uczestnicy otrzymają codzienne zadania, materiały edukacyjne umożliwiające pokonanie bariery językowej.
6. Bezpłatny kurs „МовиТи”, od studia edukacji online EdEra. Składa się z pięciu modułów, zadań praktycznych, testów, filmów motywacyjnych znanych osób, które przeszły na język ukraiński itp.