Bardo Śląskie – unikalne miasto we włoskim stylu

Są w Polsce takie miasteczka, gdzie mamy wrażenie, że czas sie zatrzymał. Liczne zabytki, kamienne uliczki, kapliczki i wszechobecna zieleń –  niemal włoski klimat. 

Takim miejscem na Dolnym Śląsku zdecydowanie jest Bardo Śląskie, miasteczko nazywane Złotymi Wrotami Kotliny Kłodzkiej.

Bardo położone jest w Górach Bardzkich nad Nysą Kłodzką, krajobraz może przywodzić nam na myśl włoskie miasteczka ukryte pośród wzniesień, jest świetną bazą wypadową do uzdrowiskowej miejscowości Duszniki-Zdrój, kusi turystów wieloma zabytkami, szlakami pieszymi i rowerowymi oraz spływami kajakowymi.

Bywa nazywane miastem cudów, ponieważ łączą się z nim opowieści o wielu objawieniach i cudach, mieszkańcy wierzą, że jest to zasługa  małej figurki Matki Boskiej Bardziej znajdującej się w Bazylice Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny.

Miasto od zarania swoich dziejów było mocno związane z religią, odbywały się do niego pielgrzymki i do dziś znane jest właśnie z wielu cudów i legend związanych z Matką Boską. 

Poznajcie Bardo, jego historię, atrakcje i zabytki – zobaczcie, dlaczego warto je odwiedzić. 

Trochę historii 

Bardo to jedno z najstarszym miast na Dolnym Śląsku, pierwsze ślady obecności człowieka na tych terenach pochodzą sprzed 10 000 lat. W czasach wczesnych Piastów przez miasto przebiegała jedna z granic terenów plemienia  Ślężan. Szczytami Gór Bardzkich prowadziła Przesieka Śląska – las stanowiący system obronny przed najazdami z południa.

Ze względu na swoje strategiczne położenie już w X wieku założono w Bardzie gród, który niestety został zniszczony podczas najazdy czeskiego księcia Brzetysława I w 1039 roku. 

W 1299 roku teren grodu zakupił zakon cystersów i od tamtej pory aż do 1810 roku to właśnie zakonnicy byli właścicielami tych terenów. 

W tzw. międzyczasie miasto wiele przeszło, najazd i kilkukrotny przemarsz wojsk husyckich przez miasto doprowadził do wielu zniszczeń.

Potem okres walk o tron czeski pomiędzy spowodował kolejne poważne zniszczenie miasta i zanik pielgrzymowania.

Dopiero w II połowie XV wieku nastąpiło powolne odrodzenie gospodarki. 

W 1812 roku ziemię Barda zakupiła Fryderyka Luiza Wilhelmina –  królowa Holandii.

Kościół CZeski zbudowany przez zakonników został przekształcony na kościół parafialny, a w pomieszczeniach klasztoru umieszczono szkołę.

Po wojnach napoleońskich nadszedł wreszcie czas pokoju i powolnego rozwoju miejscowości. Droga przebiegająca przez Bardo stała się w owym czasie jedną z najbardziej uczęszczanych na Śląsku.

Właściwie to od zamierzchłych czasów wzdłuż Nysy Kłodzkiej prowadziła prastara droga handlowa łącząca Polskę z Czechami –  teraz wiemy, że jest to jedna z dróg szlaku bursztynowego.

Druga wojna światowa  o dziwo nie poskutkowała dla miasta wieloma zniszczeniami, nie licząc wysadzonych przez niemieckich żołnierzy mostów na Nysie i tunelu kolejowego.

Wojska radzieckie weszły do Barda w dniu 8.05.1945 roku.

Po przejęciu miasta przez administrację Polską Bardo utraciło  prawa miejskie i do 1954 roku było siedzibą gromady, potem osiedlem, a od 1969 roku odzyskało prawa miasta.

Do dzisiaj jest popularnym znanym w całej Polsce miejscem kultu maryjnego.

Według miejscowych legend najbardziej znane objawienie miało miejsce w 1400 roku. Mieszkańcy Barda mieli zastać Matkę Boską  na kamieniu na Górze Kalwarii, płaczącą nad nieszczęściami, jakie miały wkrótce spaść na ziemię śląską.  Pamiątką tego objawienia ma być odbicie stopy Maryi, które możemy dzisiaj zobaczyć na Górze Kalwarii.

Zabytki 

Bardo jest jednym z najchętniej odwiedzanych miasteczek na Dolnym Śląsku, sielski klimat, piękne krajobrazy i ciekawe legendy zdecydowanie przyciągają tu turystów. Ale nie tylko.

Bardo jak na tak małe miasta ma zaskakująco wiele zabytków, oto kilka z nich.

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny 

Budowla została wzniesiona w latach 1686-1704 przez  tutejszą parafię cystersów z Kamieńca Ząbkowickiego. Bazylika powstała na miejscu, gdzie stały wcześniej dwa inne kościoły – „czeski” i „niemiecki”. Architekt budynku jest nieznany, jednak przypisuje mu się także budowę Świątyni Jezuickiej w Nysie. 

Bazylika zachowała się do naszych czasów niemal w idealnym stanie, nie licząc drobnych zmian na przestrzeni lat.

Jest długa na 54 metry i szeroka na 26 metrów, może pomieścić około 5000 ludzi.

Uważa się ją  za jedną z najpiękniejszych świątyń barokowych na Dolnym Śląsku.

Ze stosunkowo surowym wyglądem zewnętrznym kontrast tworzy piękne barokowe wnętrze.

W środku oprócz Figurki Matki Bożej Bardzkiej – najstarszej drewnianej, romańskiej rzeźby na Dolnym Śląsku, zobaczymy bogato rzeźbioną ambonę, zachwycające organy, a także obrazy jednego z największych malarzy śląskiego baroku Michała Willmanna.

W 2004 r. kościół w Bardzie podniesiony został do rangi Sanktuarium Metropolitalnego Matki Bożej Bardzkiej Strażniczki Wiary Świętej Diecezji Świdnickiej, a w  listopadzie 2008 r. nadano mu tytuł Bazyliki Mniejszej.

Most kamienny 

Jak wcześniej pisaliśmy –  przez Bardo przechodził bardzo ważny szlak handlowy, który w końcu okazał się odnogą sławnego Szlaku Bursztynowego.

Dla wygody podróżujących powstał most, przez który przeprawiali się wszyscy podróżujący tędy kupcy, wojowie, królowie, pielgrzymi i liczni podróżnicy wszelkich stanów.

Most, który niestety zniszczyli niemieccy żołnierze, na szczęście został odbudowany w 1950 roku i do dzis można z niego podziwiać rwący nurt Nysy Kłodzkiej

Co ciekawe –  w 1997 r. most oparł się „wielkiej wodzie”, gdy fala kulminacyjna mierzyła 11 m, a rzeka przelewała jego górą, zrywając niektóre z kamiennych płyt.

Figurka Matki Bożej Bardzkiej – Strażniczki Wiary Świętej

Uznawana za działająca cuda Figurka Matki Bożej jest najcenniejszym zabytkiem Barda. Związane jest z nią wiele legend i wierzeń. Prawdopodobnie to  najstarsza na Dolnym Śląsku rzeźba, tzw. Madonny Tronującej, znajduje się w centralnej części ołtarza bazyliki, w szklanej gablocie.

Figurka jest wykonana z lipowego drewna, ma niewiele, bo ok. 43 cm wysokości i przedstawia Maryję z Dzieciątkiem.

Możemy zauważyć tajemniczy uśmiech Maryi, dzięki któremu nazywa się ją często „Madonną uśmiechniętą”.

Madonna ma wydłutowane wnętrze,  w górnej części widocznych jest siedem rzędów liter, których znaczenia do dzisiaj nikomu nie udało się odgadnąć.

Według legendy Figurka została wykonana po objawieniu się Matki Bożej pewnemu młodzieńcowi, który na prośbę Marii umieścił jej podobiznę w kapliczce.

Historycy jednak nie są pewni, kiedy dokładnie powstała i kto jest jej autorem.

Czas jej powstania datuje się na 1011 rok (+- 26 lat).

Wedle informacji jest to najstarsza drewniana rzeźba religijna w Polsce.

Kalwaria – tajemnicza góra

Ponoć górująca nad miastem Bardzka Góra –  Kalwaria kryje w swoich lasach wiele tajemnic. Legenda głosi, że to właśnie tutaj w XV wieku pewnemu młodzieńcowi objawiła sie Matka Boska, co miało poskutkować stworzeniem Figurki Matki Bożej Bardzkiej.

Informacje o tym cudzie błyskawicznie sprowadziły do Barda wielu pielgrzymów.

Dowodem na to, że do objawienia faktycznie doszło miały być ślady dłoni i stóp zostawione przez Maryję na pobliskim głazie – niestety zatarte przez tłumnie przybywających pielgrzymów.

Dziś, za Kaplicą na szczycie góry pozostał jedynie odtworzony odcisk stopy Matki Boskiej.

Na Kalwarię prowadziły pierwotnie trzy drogi nazywane w zależności od tego, skąd przybywali pielgrzymi: niemiecką, czeską i polską.

Droga Polska wiodła z pobliskiej wsi Janowiec, położonej nieco na uboczu.

Droga Czeska wiodła skrajem urwiska i została oficjalnie zamknięta ze względów bezpieczeństwa.

Wzdłuż Drogi Niemieckiej, stanowiącej do dziś główny szlak wiodący na szczyt Kalwarii, można zobaczyć stacje Drogi Krzyżowej zbudowane w latach 1833 – 1839.

Barokowe organy 

Organy w Bardzie sa jedynymi najokazalszych i najwspanialszych instrumentów barokowych na Dolnym Śląsku (drugie co do wielkości).

Są instrumentem wyjątkowo cennym, zarówno w kraju, jak i w Europie. Znajdują się w części chóralnej Bazyliki Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny 

Wspaniałą dekorację w stylu rokoko wykonał znakomity snycerz H. Hartmann

Zbudował je w 1759 roku Franz Joseph Eberhard z Wrocławia. Liczą 50 głosów (3567 piszczałek).

Szopka ruchoma

Ruchoma szopka jest również panoramiczna.  Została zbudowana, aby upamiętnić 700 rocznicę pielgrzymowania do Barda (1270-1970).

Obecnie jest to ulubione miejsce najmłodszych turystów.

Zachwyca kolorami, wyglądem i dynamizmem postaci. Obok sylwetek z  Betlejem, pojawiają się postaci współczesne, znane dzisiejszym pielgrzymom.

Atmosfera i niezwykła historia tego miejsca oraz jego twórców stały się motywem opowiadania pt. „Bardo. Szopka” polskiej noblistki – Olgi Tokarczuk.

Atrakcje

Nie tylko zwiedzaniem człowiek żyje, oprócz niezwykłych zabytków Bardo Śląskie ma do zaoferowania wiele innych atrakcji, wiele szlaków pieszych i rowerowych, spływ kajakowy i oczywiście zapierające dech w piersi widoki. 

Dla przyszłych turystów miasto przygotowało całą zakładkę Niezbędnik Turysty dzięki, któremu łatwo można się odnaleźć w ofertach noclegów, gastronomii czy atrakcji turystycznych.

Jak na małe miasteczko oferta jest bardzo szeroka, a Bardo z pewnością jest idealnym miejscem na wyjazd wypad w weekend, czy dłuższy pobyt, zwiedzanie pięknych zabytków i chwilę zasłużonego odpoczynku.