Rękopis biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. po raz pierwszy we Wrocławiu

„Przebaczamy i prosimy o przebaczenie” – autorem tych słów, jak i całego listu biskupów polskich do biskupów niemieckich był arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek. Po blisko 60 latach od powstania dokumentu badacze z Centrum Historii Zajezdnia odnaleźli w Rzymie rękopis słynnego listu. Dokument ten od grudnia zeszłego roku jest we Wrocławiu i 10 marca – w 50. rocznicę śmierci kard. Kominka – po raz pierwszy został zaprezentowany publicznie. Godzinę wcześniej kard. Kominek został patronem tramwaju MPK, a w katedrze stanęła wystawa „Orędownik Pojednania”.

Kardynał Bolesław Kominek był pierwszym powojennym arcybiskupem wrocławskim
i uczestnikiem Soboru Watykańskiego II, ale przede wszystkim inicjatorem przesłania pojednania, które w historii nie miało sobie podobnych. Kard. Kominek to jedna z najwybitniejszych postaci powojennego Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce i zarazem niekwestionowany mąż stanu. Jeszcze dobrze nie zabliźniły się wojenne rany, a on – na przekór doraźnej politycznej kalkulacji – już wiedział, że droga Polski do zjednoczonej Europy wiedzie przez pojednanie.

Na tle trudnej historii Europy XX wieku, tragedii dwóch wojen światowych i podziału naszego kontynentu, idea pojednania zaproponowana przez B. Kominka powinna być rozpatrywana jako dziedzictwo kultury europejskiej, a jego działania integrujące (ponad głowami komunistów) społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej z Europą Zachodnią w pełni zasługuje na to, aby go zaliczyć do ojców pojednania europejskiego.

Był ojcem nowoczesnego myślenia europejskiego, wskazując że być dobrym Polakiem i chrześcijaninem nie stoi w opozycji do bycia Europejczykiem

— abp dr Józef Kupny, metropolita wrocławski

Fascynująca jest także historia powstania i odnalezienia listu biskupów polskich do biskupów niemieckich. Jeszcze kilka lat temu nie było stuprocentowej pewności co do autorstwa tego dokumentu. Dopiero odnaleziony w archiwum w Rzymie przez dr. Andrzeja Jerie i dr. hab. Wojciecha Kucharskiego, rękopis listu napisany osobiście przez arcybiskupa Bolesława Kominka, pozwolił na bezdyskusyjne wskazanie autora słynnych słów „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. W grudniu zeszłego roku dokument został przywieziony do Wrocławia i 6 marca po raz pierwszy w Polsce zostanie zaprezentowany publicznie.

W niedzielę 10 marca, w 50. rocznicę śmierci kardynała Bolesława Kominka i w 20 lat po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej, odbyły się uroczystości upamiętniające postać tego wielkiego Ślązaka i Polaka.

Na przystanku przy pl. Teatralnym miało miejsce nadanie imienia kard. Bolesława Kominka najnowszemu tramwajowi MPK. Ten nowoczesny pojazd, Moderus Gamma, będzie od dziś nie tylko woził wrocławian, ale i edukował o jednej z najważniejszych postaci historii naszego miasta.

Kardynał Bolesław Kominek to człowiek, który zapisał się w historii naszego kraju i historii Europy, który pojednał narody Polski i Niemiec, pojednał ludzi z różnych wyznań i kultur; człowiek wielkiej odwagi”

— Witold Woźny, prezes MPK Wrocław

Prezentacji odnalezionego niedawno w Rzymie oryginalnego rękopisu listu biskupów polskich do biskupów niemieckich dokonał dr hab. Wojciech Kucharski, zastępca dyrektora Centrum Historii Zajezdnia ds. naukowych. Opowiedział o genezie powstania Orędzia biskupów polskich do biskupów niemieckich oraz następstwach otrzymania listu przez episkopat niemiecki i późniejszych relacjach między naszymi dwoma narodami. Zwrócił uwagę na niezwykle istotną kwestię – arcybiskup Bolesław Kominek w swoim liście całkowicie zignorował istnienie „żelaznej kurtyny” i podział Niemiec na dwa państwa. Zwrócił się bezpośrednio do wszystkich biskupów niemieckich i ponad głowami polskich, sowieckich czy NRD-owskich komunistów, ponieważ pojednanie miało się dokonać w dialogu pomiędzy Polakami i Niemcami.

Dzisiaj, kiedy za granicą trwa wojna, a także kiedy między nami w Polsce jest wiele trudnych sporów, powinniśmy czerpać z dorobku człowieka, dla którego dialog był zasadą działania

— dr Andrzej Jerie, dyrektor Centrum Historii Zajezdnia

Wkrótce zostanie złożona aplikacja, aby List biskupów polskich do biskupów niemieckich (wraz z oryginałem rękopisu oraz odpowiedzią niemiecką) został wpisany na listę UNESCO „Pamięć Śiwata”.

Do marca przyszłego roku można w katedrze wrocławskiej św. Jana Chrzciciela obejrzeć wystawę „Orędownik Pojednania”, przygotowaną przez Centrum Historii Zajezdnia (wstęp bezpłatny), która opowiada o największym dziele kard. Bolesława Kominka – liście, którego słowa „przebaczamy i prosimy o przebaczenie” stały się inspiracją dla wielu ludzi.