Słoń z Étretat – powieść o stracie i wyzwoleniu [ZAPOWIEDŹ]

Joanna Stoga jest wrocławską fotografką przyrody. Tym razem możemy ją poznać także jako autorkę pełnometrażowej powieści. W najbliższą środę 28 września o 18.00 będzie można spotkać Joannę Stogę na spotkaniu autorskim w Kawiarni Sąsiedzkiej Ośrodka Działań Artystycznych „Firlej”.

W 2020 roku wrocławianka wydała tom opowiadań pod tytułem „Las, pole, dwa sobole”, w którym poruszała głównie motyw odejścia i straty oraz radzenia sobie z żałobą. W najnowszej powieści Joanna Stoga znów wraca do tego tematu, chociaż nie jest to jedyny wątek, jaki pojawia się w książce „Słoń z Étretat”.

Główną bohaterkę, Aleksandrę, poznajemy na pogrzebie matki. Następnie dowiadujemy się, że musi się zająć ciężko chorym ojcem. M. zachowuje się jak dziecko, wymaga ciągłej opieki, nie mówi, a jego jedyną aktywnością jest wędrówka po mieszkaniu. Całe dotychczasowe życie kobiety rozpada się w pył.

Ciekawym wątkiem w powieści Joanny Stogi jest nawiązanie do mitologii greckiej. Ojciec Aleksandry był w przeszłości wielbicielem antycznych opowieści. Dlatego też rodzina zaczęła nosić przydomki. Matka to Demi, czyli Demeter; ojciec M., jak Morfeusz; Ola to Kassi, bo jest dla wszystkich Kasandrą; a uwielbiany brat to Teo – rodzinny bóg. Demeter opłakując Korę, schodzi do podziemi, by odzyskać córkę. Matka Oli umiera, nie mogąc znieść straty syna. Kassandra to wieszczka, której nikt nie słuchał. Ola to osoba niewidzialna dla reszty rodziny.

Drugim wątkiem jest kwestia rozpadających się rodzinnych więzi i problemów, jakie pojawiają się, gdy rodzice czy opiekunowie zdecydowanie faworyzują jedno z dzieci. Przez większość życia Kassi czuje się niechciana, choć sama uwielbia brata i uważa go za ideał. Tylko że tacy ludzie naprawdę nie istnieją. Brat – nawet po śmierci – pozostaje jedynym, co jest ważne dla jej ojca, jedynym, co M. pamięta.

Kolejnym wątkiem jest brak efektywnej systemowej pomocy i stosunek społeczeństwa do bliskich opiekujących się osobami z niepełnosprawnością. Kassi szuka wsparcia i szybko okazuje się, że państwo ma jej niewiele do zaoferowania. Ma też poważne problemy w pracy, bo kogo obchodzi fakt, że nie śpi, jest ciągle zmęczona, rozkojarzona i musi czuwać nad ojcem, który zachowuje się nieracjonalnie i wymaga uwagi przez całą dobę?

Joanna Stoga mierzy się ze stereotypem opiekunki osoby z niepełnosprawnością, starzejącego się rodzica, jako tej, która z pokorą przyjmuje swój los. Kassi złości się, irytuje, boi. Ma czasem dość ojca, wszystkich przeszkód, jakie stoją jej na drodze. Czuje się uwięziona w mieszkaniu, ma wrażenie, że jej życie już się skończyło. Zmaga się z depresją. To bardzo ważny temat, o którym trzeba mówić i pisać.

Nie jest to jednak wyłącznie smutna opowieść. W powieści pojawia się motyw podróży, jako wyzwalającej drogi, pojawia się przyroda i sztuka, bo Kassi jest osobą wyczuloną na piękno. To daje jej siłę do codziennych zmagań. Nie brakuje też wokół niej życzliwych ludzi, choć oni także mają trudne życiorysy. To również historia o przyjaźni, która pojawia się nieoczekiwanie i którą dostajemy od ludzi, od których najmniej byśmy się spodziewali takiego daru.

Niewątpliwie siłą książki Joanny Stogi jest język. Autorka pisze pięknie i wprost o emocjach; o świecie, który obserwują bohaterowie; zwraca naszą uwagę na szczegóły, drobiazgi, przedmioty, świat przyrody, krajobrazy, które mogą mieć dla głównej bohaterki i dla nas – uważnych czytelników – znaczenie. Porusza czytelnicze zmysły i daje nam ważną, choć miejscami trudną historię.

SPOTKANIE AUTORSKIE Z JOANNĄ STOGĄ
28.09.2022, ŚRODA, GODZ. 18.00
KAWIARNIA SĄSIEDZKA

OŚRODEK DZIAŁAŃ ARTYSTYCZNYCH „FIRLEJ”
Wstęp na spotkanie jest bezpłatny.
www: http://www.firlej.wroc.pl/wydarzenia/kawiarnia-sasiedzka/spotkanie-autorskie-z-joanna-stoga.html
Wydarzenie na Facebooku: https://www.facebook.com/events/1827731790899211

O autorce

Joanna Stoga – ukończyła Europejską Akademię Fotografii w Warszawie (dyplom w pracowni Izabeli Jaroszewskiej). Od 2014 r. jest członkiem Związku Polskich Artystów Fotografików. W swojej pracy korzysta z różnego typu technik fotograficznych. Największą popularność przyniosły jej serie botaniczne, w szczególności wykonane z użyciem medycznego sprzętu rentgenowskiego. Joanna Stoga wykorzystuje także aparaty typu Camera Obscura, szlachetne technik fotograficzne oraz różnorodne techniki cyfrowe. Oprócz fotografii znaczne miejsce w jej dorobku zajmują grafiki tworzone wypracowanymi przez siebie metodami, łączącymi rysunek z innymi mediami. Poza poszukiwaniami artystycznymi Joanna Stoga fotografuje muzyczne i teatralne wydarzenia we Wrocławiu. W 2012 r. otrzymała Złoty Medal przyznawany przez Royal Photographic Society za najlepsze portfolio w konkursie IGPOTY w Londynie. W 2013 r. zdobyła pierwszą nagrodę w konkursie organizowanym przez The Georgia O’Keeffe Museum w Santa Fe w USA. Otrzymała również wyróżnienia w konkursach w Paryżu i Santa Barbara. Ma na koncie wiele publikacji oraz wystaw organizowanych zarówno w kraju, jak i za granicą.