Krasnale wrocławskie – wszystko, co musisz o nich wiedzieć

Wrocław krasnalami stoi. Z tym zdaniem zgodziłby się zapewne każdy, kto choć raz odwiedził stolicę Dolnego Śląska. Tych małych figurek nie trzeba specjalnie szukać, gdyż są zlokalizowane w wielu znanych miejscach. Z tego powodu, spacer ich śladami może być wspaniałą formą zabawy dla całej rodziny, ale również może być to świetny sposób na zwiedzanie tego miasta. Niewielu ludzi wie, skąd się wzięły te malutkie posągi we Wrocławiu. Ile ich jest i jaka jest ich historia? Czego są one symbolem i co sobą reprezentują? Tego wszystkiego dowiesz się z naszego artykułu, dzięki któremu każdy będzie mógł poznać i zaprzyjaźnić się z tymi uroczymi stworzeniami.

Wrocławskie krasnale – czym one są?

Słowo krasnoludek pochodzi ze zbitki dwóch słów: krasny, czyli ładny lub czerwony oraz lud, osoba. Postacie te, znane są przede wszystkim z bajek dla dzieci, a ich nazwa uosabia wygląd tych figurek, gdyż w malarstwie i literaturze, stworzenia te opisywane były jako małe postacie, mające na sobie czerwone czapeczki. Figurki te stały się integralną częścią przestrzeni miejskiej oraz zjawiskiem społecznym. Ich opiekunami są instytucje publiczne firmy lub osoby prywatne. To wydarzenie artystyczne stało się przyczyną do wydawania gier plenerowych i map prezentujących rozmieszczenie tych figurek, co sprzyja planowaniu wędrówek i zwiedzania Wrocławia w oparciu o ich odnajdywanie. W związku ze stale rosnącą liczbą krasnali, mapy te są na bieżąco aktualizowane.

Krasnale Wrocław – jaka jest ich geneza?

O wrocławskich krasnalach w przestrzeni publicznej krąży wiele legend, których surrealistyczny charakter sprawia, że przez większość nie są one uznawane za prawdę. Za prawdziwą ich genezę uznaje się powstawanie krasnali w formie protestu przeciwko działaniom cenzury komunistycznej. Działacze antykomunistyczni malowali postacie krasnali na murach, na plamach farby powstałych po zamalowywaniu przez władze PRL-u napisów i haseł „antysocjalistycznych”. Swoje istnienie w przestrzeni publicznej krasnale rozpoczęły w nocy z 30 na 31 sierpnia 1982 r. we Wrocławiu, kiedy to pierwsze dwa krasnale zostały umieszczone na transformatorze na Sępolnie oraz na bloku na Biskupinie. Ich autorami byli Waldemar „Major” Fydrych oraz Wiesław „Rotmistrz” Cupał.

Stworzenia te, masowo zagościły na ścianach wrocławskich budynków w drugiej połowie lat 80. wraz z działalnością ruchu „Pomarańczowej Alternatywy”. Jego uczestnicy malowali te skrzaty techniką graffiti szablonowego na ścianach budynków albo na plakatach reklamujących happeningi organizowane przez ten ruch.

Po zniesieniu komunizmu idea malowania krasnali uległa zapomnieniu, aż do roku 2003, kiedy to Agencja Reklamowa Wanilia zaproponowała Biuru Promocji Miasta Wrocław strategię marketingową, polegającą na wykreowaniu krasnala, jako symbolu Wrocławia.

Jak wyglądają wrocławskie krasnale?

Podstawowe parametry wyglądu oraz tematyka figur wrocławskiego krasnala została określona przez dyrektora kreatywnego agencji Wanilia, Ścibora Szpaka. Ich ostateczny kształt i charakterystyczny styl wykonania nadał im rzeźbiarz Tomasz Moczek, który jest „ojcem” projektu Wrocławskie Krasnale. Kolejne rzeźby tworzyli różni artyści z całej Polski, którzy wzorując się na pierwotnym pomyśle, rozbudowywali zbiór wrocławskich figur. Pracę nad tymi pomnikami zlecono m.in. Marcinowi Łuczkowskiemu i Beacie Zwolańskiej-Hołod, Marcie Mirynowskiej lub Piotrowi Makale.

Czysto techniczne aspekty wyglądu skrzata, zależą od projektu i pomysłu jego przyszłego właściciela. Na ogół każdy taki skrzat mierzy ok. 30 cm i wykonany jest z zapatynowanego odlewu brązu. Może być on też wykonany z gipsu, plastiku bądź spiżu.

Opiekunami krasnali są instytucje miejskie, partie polityczne, przedsiębiorstwa i osoby prywatne. Umieszczane są one zarówno w celach promocji miasta, reklamy przedsięwzięć biznesowych, w celach społecznych oraz nawet w celu ozdoby prywatnych domów. Upamiętniają one również znane postacie, czego przykładami mogą być figurki takie jak: Barduś – Jacka Kaczmarskiego, Papa Het – Jamesa  Hetfielda, Alpinki – Kazimierza Głazka, Stanisława Krystyna Zarembę i Wandę Rutkiewicz lub Jana Miodka, który w 2016 r. otrzymał krasnala o imieniu Profesor Miodek, który stoi przed Instytutem Filologii Polskiej.

Krasnale Wrocławskie – przegląd krasnali wrocławskich

Pierwszy pomnik krasnala odsłonięto 1 czerwca 2001 r., przy ul. Świdnickiej we Wrocławiu, na upamiętnienie „Pomarańczowej Alternatywy”. Został on ufundowany przez spółkę Agora i przedstawiał krasnala stojącego na postumencie w kształcie kciuka. Figurka otrzymała imię Papa Krasnal i celem zachowania zgodności z tradycją opozycyjną została zarejestrowana jako „wybrzuszenie ulicy”.

Pierwsze figurki krasnali, które są symbolem miasta powstały 1 sierpnia 2005 roku. Za jednym razem odsłonięto, aż pięć figurek, których imiona to: Szermierz, Rzeźnik, Pracz odrzański i dwa Syzyfki. Ich autorem jest Tomasz Moczek, polski rzeźbiarz, malarz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu w katarze Malarstwa i Rzeźby. Dwa lata później powstał pierwszy krasnal komercyjny. Mowa tu o Pierożniku, który znajduje się przed restauracją STP.

Od tego momentu ilość krasnali stale rośnie, a ich poczet jest bardzo liczebny, gdyż obecnie wynosi ok. 900 małych pomników. Skrzaty te, oprócz funkcji reprezentacyjnej mającej na celu upamiętnienie jakiś miejsc lub osób, były też tworzone na potrzeby różnych kampanii społecznych. Jedną z nich była kampania „Wrocław Bez Barier”. 18 czerwca 2008 r., podczas uroczystości przy przejściu podziemnym przy ulicy Świdnickiej, odsłonięto krasnale mające reprezentować osoby z niepełnosprawnościami. Figurki te noszą następujące imiona – Głuchak, Ślepak i W-Skers. Figurki zostały później przeniesione przed wejście do Muzeum Sztuki Mieszczańskiej w Ratuszu. Inną kampanią, do której wykorzystano postacie w czapeczkach była kampania „Krasnale ubierają maski”. Akcja ta została zainicjowana przez Urząd Miejski w 2020 r., podczas pandemii Covid-19. W trakcie jej trwania dwadzieścia krasnali założyło maski w celu rozpropagowania ich noszenia przez ludzi.

Jakie są nietypowe krasnale we Wrocławiu?

Każdy krasnal zamieszkujący Wrocław jest wyjątkowy i nietypowy, gdyż wszystkie one reprezentują i upamiętniają inne wydarzenia, miejsca, osoby czy zawody. Ciężko jest przedstawić je wszystkie, gdyż jest ich bardzo wiele, a ich rodzina ciągle się powiększa. Jednym z wartych zobaczenia krasnali jest najstarszy ich przedstawiciel Papa Krasnal.

• Innym wartym poznania przedstawicielem tego gatunku jest np. Capgeminiusz Programista, dla którego świat kodów nie jest żadną tajemnicą. Programistę znajdziemy przy ul. Świdnickiej 2-4.
• Kolejną charakterystyczną figurką jest Farmacjusz, który w swej dłoni zdzierży wielką tabletkę popularnego leku Apap. Znaleźć go można przed gmachem korporacji US Pharmacia, pod adresem: Ziębicka 40.
• Merclovka spotkać można przy ul. Olsztyńskiej 1. Ten mały stworek kocha sport i adrenalinę, a szczególnie szybką jazdę swoim skrzatomobilem marki Mercedes-Benz. Pomnik został wykonany dla Duda-Cars w celu upamiętnienia sportowca Juan’a Manuel’a Fangio, który kilkukrotnie zdobył Mistrzostwo Świata Formuły 1.
• Jeśli lubisz ciszę i spokój odwiedź Akustikusa, który trzyma miernik hałasu i w ten sposób rejestruje poziom decybeli. Znajdziesz go przy ul. Litewskiej 66/3.
• Odwiedzając ZOO warto przywitać się z Hipoczyścicielem, który strzeże wybiegu dla hipopotamów. Trzyma on miotłę dając tym samym znak, że nie straszne mu nawet sprzątanie wybiegu, który jest miejscem jego zamieszkania. Znajdziemy go przy ul. Zygmunta Wróblewskiego 1-5.
• Jeśli jesteś koneserem piwa możesz zaprzyjaźnić się z Piwożłopkiem z piesełem Piwoszem, których spotkamy przy Kamienicy Pod Złotym Psem, przy Rynku 41.
• Chcąc odwiedzić Narodowe Forum Muzyki możemy zapoznać się z całą Krasnalową Orkiestrą Symfoniczną, która ze swych maleńkich instrumentów potrafi wydobyć przepiękne dźwięki. Dokładny adres ich zamieszkania to plac Wolności 1.
• Będąc miłośnikiem Wrocławia, warto zaprzyjaźnić się z jego największym skrzacim zwolennikiem, WrocLovkiem, który zaraża miłością przy kamieniczce Małgosi przy ul. Odrzańskiej, przy Rynku.

Ile jest krasnali we Wrocławiu?

Obecnie, we Wrocławiu znajdziemy ok. 900 figurek i ich liczba stale rośnie. Dzieje się tak, z powodu bardzo prostych zasad tworzenia nowych pomników. Tak naprawdę, każdy może stać się właścicielem nowego krasnala. Wszystkich małych mieszkańców miasta możemy znaleźć w dedykowanej im aplikacji mobilnej Wrocławskie Krasnale. Zdobywając w niej punkty na Karcie Poszukiwacza możecie zwiedzać i poznawać Wrocław.

Krasnale w innych miastach i krajach – gdzie jeszcze je znajdziemy?

Krasnale szybko zdobyły serca Wrocławian i śmiało ruszyły na podbój świata, niosąc ze sobą pozytywne przesłanie. Najbardziej popularnym krasnalem “emigrantem” jest Życzliwek – Podróżnik. Można go zobaczyć w Warszawie, Łodzi, Poznaniu, Gdańsku, Lublinie i Katowicach. Skrzat ten zamieszkał także poza granicami Polski, znajdziemy go m.in. w Dreźnie w Niemczech, w Oksfordzie w Wielkiej Brytanii, w Reykjaviku na Islandii, Guadalajarze w Meksyku, czy we Lwowie na Ukrainie. Krasnal Kościuszko natomiast mieszka za oceanem, w Waszyngtonie, USA.

Krasnale Wrocław – kto może mieć własnego skrzata?

Krasnale to bardzo niezależne stworzenia i same wybierają sobie miejsce zamieszkania. Jednak, właściwe każdy może stworzyć nowego skrzata. Jak to zrobić?

1. Pierwszym krokiem, jest wymyślenie unikatowego imienia, wyglądu i osobowości krasnala.
2. Następnie należy zgłosić się do metaloplastyka, który zaprojektuje i wykona nowego mieszkańca Wrocławia.
3. Najważniejszym elementem jest zdobycie zgody od właściciela terenu, gdzie ma zamieszkać skrzat.
4. Po zrealizowaniu projektu należy zamontować pomnik na wybranym miejscu i dodać go do bazy Wrocławskich Krasnali wraz z jego opisem. Po dodaniu zdjęcia i ciekawego opisu, nasz skrzat będzie widoczny na internetowej mapie krasnali wrocławskich.

Cała sprawa jest tak prosta, gdyż ma na celu promocję miasta, tak aby każdy kto chce mógł być właścicielem miejskiej figurki. Koszty wykonania postaci pokrywa jego właściciel. Cena takiego krasnala zależy od jego rodzaju i trudności w realizacji projektu, lecz waha się w przedziale od 500 zł. do 4 tys. złotych. Średni czas oczekiwania na rzeźbę wynosi ok. 3 tygodnie.

Wrocławskie krasnale – gdzie je znaleźć?

Wrocławskie krasnale kryją za sobą fascynującą historię, która nie jest znana szerszemu gronu odbiorców. Większość ludzi uznaje krasnale po prostu za symbol Wrocławia związany ze strategią marketingową zaproponowaną przez jedną z agencji dla Biura Promocji Miasta. Niewielu zdaje sobie sprawę z ich pierwotnej symboliki związanej z działaniami antykomunistycznymi. Nie tylko ich przeszłość jest fascynująca, lecz ich teraźniejszość i przyszłość również, gdyż ich historia nadal trwa i się rozwija. Obecnie, figurki te, upamiętniają ważne miejsca, osoby lub usługi na mapie Wrocławia. Jest to stale rosnąca instalacja artystyczna, do rozwoju której może się przyczynić każdy z nas, stawiając swojego skrzata. W ten sposób zdecydowanie umacnia się skojarzenie stolicy Dolnego Śląska jako miasta krasnali. Z tego powodu, warto więc odwiedzić to miasto i zaprzyjaźnić się z jego małymi mieszkańcami w czapeczkach.